Khi đã bước vào một mối quan hệ độc hại, chẳng khác nào bạn bước đi trong căn hầm tối, làm sao để thoát khỏi các mối quan hệ độc hại, để đưa ánh sáng vào cuộc đời mình?
Mục lục
Là một nhà tham vấn, trị liệu tâm lý, tôi có nhiều cơ hội được đồng hành cùng nạn nhân của các mối quan hệ độc hại. Đó là sự trân quý của người làm nghề vì được thân chủ tin tưởng, lựa chọn, để bước vào cuộc sống của họ, lắng nghe những câu chuyện thầm kín của họ và sát cánh bên họ. Nhưng điều đó cũng có nghĩa là tôi có cơ hội trải nghiệm những góc tối trong mối quan hệ độc hại và nạn nhân cứ chịu đựng như vậy hết ngày này qua tháng khác, cho đến khi sức chịu đựng của họ cạn kiệt, cảm xúc cùn mòn, khả năng hành động chống lại người lạm dụng gần như bằng không.
Vì vậy, thông qua bài viết này, tôi rất muốn chia sẻ để nạn nhân của mối quan hệ độc hại nhận diện sớm những dấu hiệu và các thức thoát ra khỏi một mối quan hệ độc hại.
1. Thế nào là một mối quan hệ độc hại?
Một mối quan hệ độc hại là mối quan hệ mà một người, hoặc một nhóm người luôn tìm cách khiến cho bạn giảm cảm giác về giá trị bản thân, khiến bạn cảm thấy tội lỗi, và tước đoạt cảm giác an toàn của bạn.
Trong mối quan hệ ấy, người ta sẽ khiến cho bạn cảm thấy nếu bạn không làm theo cách của họ là bạn đã sai lầm. Dần dần, ở lâu trong mối quan hệ đó, lòng tự trọng của bạn bị phá hủy, bạn sẽ cho rằng mình kém cỏi, bạn không dám nói ra ý kiến, suy nghĩ, nhu cầu của bản thân.
Họ còn rất giỏi trong việc khơi lên cảm giác tội lỗi của bạn, khiến bạn cảm thấy mình luôn sai. Trong 1 tập podcast gần đây mình có gỡ rối cho 1 bạn gái phải đi làm đủ các công việc để trả nợ cho anh trai chơi cờ bạc. Trả mãi nhưng món nợ không những không hết mà ngày càng lớn hơn do anh trai lún sâu vào cờ bạc, nợ nần. Đến khi bạn ấy không muốn tiếp tục trả nợ nữa, thì bố mẹ, anh trai quay sang mắng bạn là “Không có tình anh em! Không có tình cảm gia đình!”.
Mục đích của họ là muốn cho bạn ấy cảm thấy “bạn là người không biết tốt xấu”, muốn bạn phải có trách nhiệm và nghĩa vụ đáp ứng nhu cầu của họ. Tất nhiên, bố mẹ bạn ấy cũng có thể đang bị anh trai thao túng. Và rồi họ quay sang thao túng bạn gái ấy. Đến một lúc nào đó, nếu không thoát khỏi mối quan hệ này, bạn ấy sẽ tin rằng “mình thật tồi tệ”, “mình làm cho người khác thất vọng về mình”, “mình sai rồi”. Và để cho cảm giác về bản thân của bạn tốt lên, bạn sẽ cố gắng đáp ứng nhu cầu của họ.
Mối quan hệ độc hại cũng là mối quan hệ mà cảm giác an toàn của bạn đã bị tước đoạt. Ví dụ như đe dọa ly hôn, hoặc đe dọa “con mà làm thế thì từ nay đừng mẹ con gì nữa”, “cô mà làm thế thì ra khỏi nhà này đi”… Cảm giác an toàn của bạn giống như một con tin. Người độc hại sẽ khiến cho bạn cảm thấy “con tin” đang ở trong tay họ, nếu bạn muốn chuộc thì chỉ có cách ngoan ngoãn nghe theo lời của họ, làm theo cách của họ.
2. Làm cách nào để thoát ra khỏi một mối quan hệ độc hại?
Hãy luôn nhớ rằng: quan hệ được xây dựng trên cơ sở bình đẳng và tốt đẹp. Vì vậy nếu bạn cảm thấy tính chất mối quan hệ của mình không còn lành mạnh và vui vẻ thì đừng cố giam cầm mình trong chiếc lồng giả tạo đó, hãy dành thời gian suy nghĩ về nó và tìm lối thoát cho bản thân mình.
Dưới đây là 5 bước giúp bạn đi ra khỏi mối quan hệ độc hại:
Bước 1: Nhận diện rõ diện mạo của mối quan hệ độc hại
Bước đầu tiên là bạn phải nhận ra bạn đang ở trong một mối quan hệ độc hại. Trong mối quan hệ này, người độc hại thường hay bao biện cho việc làm của mình bằng lời giải thích “anh làm vậy cũng là tốt cho em mà thôi”.
Vì ở lâu trong mối quan hệ như vậy, bạn dần không còn tin vào bản thân nhưng lại rất tin vào người kia đến mức bạn thậm chí còn bao biện cho hành vi độc hại đó bằng những lời giải thích như “Thực ra anh ấy rất tốt với em”, “Anh ấy rất nóng tính nên hơi tí nhiếc mắng em, trừ những lúc như thế ra thì anh tốt với em lắm, tốt với cả con riêng của em nữa.”…
Bạn cần tỉnh táo để nhận ra rằng trong một mối quan hệ lành mạnh, đối phương không bao giờ được phép xâm hại sự an toàn của bạn, hạ thấp giá trị bản thân của bạn, hoặc khiến bạn cảm thấy tội lỗi.
Bước 2: Thức tỉnh và đưa ra quyết định sáng suốt
Nhận diện được mối quan hệ độc hại, cách người độc hại thao túng bạn, lúc này bạn thực sự cảm thấy bừng sáng. Bạn nhận ra rằng bạn đã để cho bóng tối đi qua cuộc đời bạn quá lâu rồi.
Bạn đưa ra quyết định một cách dứt khoát rằng không thể ở mãi trong mối quan hệ độc hại như vậy được, bạn quyết định và tin tưởng rằng bạn có giá trị và bạn xứng đáng được sống cuộc sống tốt hơn, xứng đáng có mối quan hệ lành mạnh hơn. Bạn tin rằng bạn không thể để cho người độc hại tiếp tục thao túng bạn và bạn không hề lo sợ bị chỉ trích. Ở bước này, để quyết định của bạn không bị lung lay, dễ thay đổi, bạn nên tham gia vào những hội nhóm trợ giúp lẫn nhau, như group facebook Gỡ Rối Trái Tim.
Bước 3: Đặt ranh giới
Bạn cần đưa ra những ranh giới về cảm xúc, về cơ thể, về suy nghĩ và không cho phép người khác vượt quá ranh giới đó. Điều này giúp bạn thiết lập những giới hạn lành mạnh, khiến lòng tự tôn của bạn nâng cao.
Để giữ được ranh giới và không cho người kia xâm phạm, bạn có thể có 2 cách:
– Không liên lạc một cách cứng rắn
Như chuyển nơi ở, thay đổi số điện thoại… Điều này khá khó khăn vì có thể bạn không liên lạc với chồng của mình nhưng còn những đứa con, hay bạn không thể ngay lập tức bỏ việc vì ông sếp độc hại…. Vì vậy bạn có thể chọn cách thứ hai, đó là:
– Giữ khoảng cách khi người độc hại xuất hiện
Ví dụ như không trả lời tin nhắn của người kia ngay lập tức mà chờ 30 phút, không tham gia vào cuộc tranh luận dài dòng nào mà chỉ giữ việc trò chuyện ở mức độ không quá sâu.
Giai đoạn này, người độc hại sẽ luôn tìm cách chi phối bạn, kéo bạn về phía họ bằng cách nói xấu bạn với người khác, tìm cách hoãn binh bằng cách nhẹ nhàng, dịu dàng với bạn. Quan trọng nhất là bạn không bị cuốn theo bởi những sự dối trá của người độc hại.
Bạn phải luôn giữ vững sự bình tĩnh và không bị quay cuồng bởi những hành động của người độc hại. Hãy nhớ, không để cho bản thân bị cuốn vào những cuộc tranh cãi vô bổ với kẻ độc hại. Hãy chấp nhận rằng người độc hại đúng như bản chất của họ. Đừng hy vọng họ sẽ vì bạn mà thay đổi.
Bước 4: Phục hồi
Lấy lại những thứ bạn đã bị “đánh cắp” trong giai đoạn trước kia. Hãy chăm sóc bản thân nhiều hơn. Bạn có thể tận hưởng những kỳ nghỉ, những chuyến đi chơi, chăm sóc cơ thể của bạn, chăm sóc các vết thương thể chất nếu có, thay thế những đồ vật đã bị phá hủy, trả hết nợ, gia tăng tiết kiệm, phục hồi sự bình yên trong tâm trí…
Bước 5: Duy trì
Hãy hỏi bản thân câu hỏi “Đối với bạn, cuộc sống chất lượng cao là cuộc sống như thế nào?”. Đó có thể là sự ổn định về tài chính, sự tự do về cảm xúc, sự độc lập về việc ra những quyết định…
Hãy trả lời thật chi tiết và cụ thể nhất có thể. Từ đó giúp bạn có kế hoạch tiến tới xóa bỏ mọi mối quan hệ độc hại và duy trì một cuộc sống chất lượng cao, một cuộc sống rạng ngời.
Trên đây là 5 bước giúp bạn vượt qua một mối quan hệ độc hại. Nếu cần hỗ trợ trực tiếp, bạn có thể để lại tin nhắn tại đây hoặc liên hệ với mình tại các địa chỉ bên dưới nhé.
Nguyện cầu bình an luôn ở bên bạn!
******
Gặp gỡ và trò chuyện cùng mình tại các địa chỉ sau nhé:
🍀Đặt hẹn: bit.ly/book-lich-tu-van
🍀Blog: https://goroitraitim.com
🍀Youtube: https://www.youtube.com/@GoRoiTraiTim
🍀Podcast: https://podcasters.spotify.com/pod/show/goroitraitim
🍀Group facebook: https://www.facebook.com/groups/goroitraitim