Bạn đã bao giờ rơi vào tình huống:
Mình làm với tâm tốt, nhưng người khác lại hiểu sai hoàn toàn?
Một câu nói, một dòng tin nhắn, hay một email tưởng chừng vô hại, lại khiến ai đó tổn thương, bị đánh giá, bị quy chụp?
Mục lục
Giao tiếp, tưởng đơn giản, nhưng thực ra là nghệ thuật chạm vào tâm hồn người khác.
Chỉ cần một khoảng lệch nhỏ trong cách diễn đạt, điều thiện ý có thể biến thành hiểu lầm.
Và đôi khi, điều khiến ta đau nhất không phải là mâu thuẫn công việc, mà là cảm giác bị hiểu sai, khi giá trị mình trân quý nhất bị xúc phạm.
Một ngày buồn khủng khiếp
Hôm nay, tôi đã trải qua một chuyện buồn, buồn đến mức cảm thấy như mình bị rút cạn năng lượng.
Buồn đến mức không thể tập trung lắng nghe ai, dù trước mặt là một bạn nhân viên đang chia sẻ cùng tôi về công việc.
Buồn đến mức không muốn ra về, dù đồng hồ đã chỉ giờ tan làm.
Khi một email vô hại trở thành “tội lỗi”
Một người đồng nghiệp thân thiết của chúng tôi sắp chuyển công tác.
Chúng tôi đã làm việc cùng nhau suốt nhiều năm, và tôi luôn ngưỡng mộ cô ấy, một người giỏi giang, quyết liệt trong công việc.
Cả nhóm bàn nhau tổ chức chia tay đồng nghiệp. Vì công ty có nhiều nhóm nhỏ khác nhau, nên chúng tôi thống nhất tổ chức một buổi chia tay ấm cúng trong nhóm chính. Đồng thời tôi được giao nhiệm vụ viết email thông báo mời họp cho các nhóm khác, với nội dung ngắn gọn “thông báo thay đổi nhân sự”.
Tôi nghĩ đơn giản rằng có lẽ đồng nghiệp không muốn ồn ào, nên giữ thông tin nhẹ nhàng, tinh tế là đủ.
Thế là tôi viết email mời họp như mọi lần, ngắn gọn, giữ văn phong lịch sự, rồi gửi đi.
Điều tôi không ngờ tới, là vài thành viên trong team đã phản ứng gay gắt.
Một người còn nhắn trên nhóm chung rằng: “Chắc tôi muốn tiễn đồng nghiệp đi cho nhanh nên làm cái mail lạnh nhạt, sơ sài thế!”
Có những việc ta làm bằng tâm đơn sơ, nhưng khi qua lăng kính người khác, lại trở thành điều ác ý.
Đọc tin nhắn, tim tôi đập thình thịch. Tôi thấy mình bị tổn thương sâu sắc.
Tôi thấy sợ, sợ cái miệng lưỡi thế gian có thể bóp méo những điều vốn rất trong sáng.
Tôi chỉ đơn giản làm việc theo cách mình nghĩ là tôn trọng mong muốn của người khác, tôn trọng mong muốn chia tay không ồn ào của đồng nghiệp. Vậy mà qua góc nhìn của họ, tôi lại trở thành người vô cảm, muốn tiễn đồng nghiệp đi cho nhanh.
Tôi đau. Một nỗi đau khó có thể giãi bày cùng ai.
Mâu thuẫn giá trị: nỗi đau khó hàn gắn nhất
Trong các dạng mâu thuẫn, mâu thuẫn về giá trị là đáng sợ nhất.
Tôi là người luôn tin vào sự tử tế, chọn sống hòa thuận và tránh xung đột. Tôi có thể không hợp ai đó, nhưng sẽ không bao giờ cố tình làm tổn thương họ. Và dù thế nào, tôi vẫn muốn giữ cho mình sự tử tế, cho đến tận cuối cùng.
Vì thế, khi ai đó quy chụp tôi là người “lạnh nhạt”, “muốn tiễn đồng nghiệp đi nhanh”, điều đó chạm đến tận gốc giá trị mà tôi theo đuổi.
Khi lời nói chạm vào giá trị của một người, đó không còn là hiểu lầm, mà là vết thương.
Một lời nói có thể vô tình làm đổ vỡ một giá trị.
Một câu phỏng đoán có thể khiến khoảng cách giữa hai người trở nên xa vời vợi.
Ngôn ngữ: con dao hai lưỡi
Ngôn ngữ là công cụ tuyệt vời để kết nối, nhưng cũng có thể là nhát dao đâm vào tim người đối diện nếu ta không cẩn trọng.
Từ đó, tôi học được một bài học sâu sắc về giao tiếp không bạo lực (Nonviolent Communication), một cách nói giúp chúng ta diễn đạt trung thực mà không làm tổn thương ai.
Hãy miêu tả, đừng phán xét.
Hãy đưa giải pháp, đừng giả định.
Ví dụ:
- Thay vì nói với con:
“Mày thật vô tâm, chẳng quan tâm gì đến mẹ!”,
hãy nói:
“Con đã ăn cơm trước khi mẹ đi làm về, điều đó khiến mẹ buồn. Lần sau con đợi mẹ về cùng ăn nhé, mẹ sẽ vui lắm.” - Thay vì nói với đồng nghiệp:
“Cậu sống vô cảm, lạnh nhạt thế!”,
hãy thử:
“Ơ, sao cậu lại gửi mail ngắn gọn thế? Hay mình thử thêm vài dòng chia sẻ cho ấm áp hơn ?”
Cùng một tình huống, nhưng một bên là giải pháp, là sự kết nối, bên kia là gây tổn thương.
Và ranh giới giữa hai điều đó, đôi khi chỉ nằm ở một câu nói.
Một lời phỏng đoán, suy diễn có thể giết chết một mối quan hệ.
Giao tiếp là để hiểu, không phải để thắng
Chúng ta nói để thấu hiểu, không phải để chứng minh mình đúng, mình giỏi, mình ưu việt hơn.
Chúng ta lắng nghe để kết nối, không phải để phản biện, để dìm người khác xuống, để nâng mình lên.
Và đôi khi, chỉ cần chậm lại một nhịp trước khi nói, ta có thể giữ được cho mối quan hệ khỏi tổn thương không đáng có.
Ngày hôm nay tôi đã buồn sâu sắc, nhưng nhờ thế, tôi hiểu sâu hơn về sức mạnh và sự nguy hiểm của lời nói.
Mỗi lần định nói điều gì, hãy hỏi trái tim mình trước:
“Lời này có giúp người kia cảm thấy được thấu hiểu không?“
Nếu câu trả lời là “không”, thì im lặng cũng là một cách giao tiếp đầy yêu thương.
Chân thành, thấu cảm không chỉ nằm trong trái tim, mà còn nằm trong từng lời ta nói.
Một lời mời nhỏ
Nếu bạn từng trải qua một hiểu lầm khiến mình tổn thương, hay từng bị quy chụp vì một điều bạn không hề có ý xấu, hãy chia sẻ câu chuyện của bạn cùng tôi nhé.
Biết đâu, chính những câu chuyện chân thật ấy sẽ giúp ai đó nhận ra rằng:
Giao tiếp không chỉ là lời nói, mà đôi khi là một hành động của lòng từ bi sâu sắc.
Đâu phải cứ lên chùa mới thực hành được từ bi.
******
Gặp gỡ và trò chuyện cùng mình tại các địa chỉ sau nhé:
🍀Đặt hẹn: bit.ly/book-lich-tu-van
🍀Tiktok: https://www.tiktok.com/@goroitraitim
🍀Youtube: https://www.youtube.com/@GoRoiTraiTim
🍀Podcast: https://podcasters.spotify.com/pod/show/goroitraitim
🍀Group facebook: https://www.facebook.com/groups/goroitraitim
🍀Instagram: https://www.instagram.com/goroitraitim/
